آتاتورک و دردسرهای میخوارگی و شهوترانی
سینماهای ترکیه فیلمی مستند در مورد زندگی مصطفی کمال آتاتورک، بنیانگذار نظام سکولار آن کشور، را به نمایش گذاشتهاند که در عین پربیننده بودن با انتقاداتی همراه شده است.
این فیلم مستند که «مصطفی» نام دارد نخستین مستندی است که بر «زندگی خصوصی» آتاتورک متمرکز شده و از این زاویه به بنیادگذار ترکیه نوین نگریسته است.
به نوشته روزنامه گاردین، از آتاتورک با عنوان «یکی از موفقترین طراحان مدرنسازی جامعه در قرن بیستم» یاد میشود اما نحوه ترسیم زندگی و عملکرد او در این فیلم با انتقاداتی روبه رو شده است.
گاردین مینویسد: فیلم «مصطفی»، که نام خود را از نام کوچک آتاتورک برگرفته است، اگرچه خط قرمزها را در مورد آتاتورک رعایت میکند اما او را مردی بشدت شهوتران، میخواره و در نهایت فردی غمگین تصویر میکند که نسبت به کشوری که خودش ساخته بود، به طور فزایندهای احساس بیعلاقگی میکرد.
جان دوندار، کارگردان فیلم مصطفی، میگوید: «میخواستم کمال آتاتورک را در فضایی صمیمانه و تاثیرگذارتر نشان دهم.»
این فیلم تنها طی پنج روز اول اکران خود نزدیک به نیم میلیون تماشاگر داشته و در عین انتقاداتی که به آن وارد شده، استقبال گستردهای از آن صورت گرفته است.
اسرافیل کومباسار، نویسنده روزنامه بشدت ملیگرای «ینی جاغ» به گاردین گفته است: «آتاتورک چهره شاخصی به مردم ترکیه در تاریخ جهان بخشید؛ اما این فیلم او را میخواره و شهوتران نشان میدهد. آیا شما چنین تصویری از چرچیل را میپذیرید؟»
به نوشته گاردین، شماری از سکولارهای تندرو ترکیه پا از این فراتر گذاشته و فیلم را قسمتی از برنامهریزی برای تضعیف ارتش ترکیه و حذف کمالیستها و سکولارها از آن میدانند و بر این باورند که غرب از این برنامه پشتیبانی میکند و اسلامگرایان نیز بدان سو میروند.
ییت بولوت، از روزنامه سکولار «وطن»، به گاردین میگوید: «آمریکا با سربازان ما مانند مجرمین در عراق رفتار میکند.(اشاره او به اقدام نیروهای نظامی آمریکا در بازداشت سربازان ترکیه در سال ۲۰۰۳ است که در روابط میان دو کشور تنش ایجاد کرد] این فیلم نیز بخشی از همان سیاست است.»
مقاله بولوت، که در شماره روز جمعه وطن منتشر شده، با این جملات آغاز میشود: «این مستند را نگاه نکنید! دیگران را هم از دیدین آن بازبدارید! نگذارید آتاتورک در ذهن کودکانتان تحقیر شود.»
نمایش فیلم قبلی جان دوندر، کارگردان مستند مصطفی، در سال ۱۹۹۳ با استقبالی گسترده روبهرو شده بود و کودکان دانشآموز را به دیدن آن میبردهاند.
همچنین روز پنجشنبه دو پزشک هم اعلام کردند به دلیل نمایش دو صحنه از سیگار کشیدن آتاتورک در این فیلم، قصد دارند از سازنده مستند مصطفی شکایت کنند. اورهان کورال، یکی از این دو پزشک، میگوید: «آتاتورک الگوی ملی است. گفتن این که او سه پاکت و نیم سیگار در روز میکشید، به تصویر او لطمه میزند و کاری غیرقانونی به شمار میرود.»
پرداختن به شخصیت فردی کمال آتاتورک در ترکیه گاه با مشکلاتی روبهرو میشود. دو سال پیش ایپک چاییشلر به خاطر نوشتن زندگینامه آتاتورک به پرداخت جریمه محکوم شد. او میگوید: «این جرم است که نگذاریم مردم بفهمند آتاتورک چگونه احساس خود را بیان میکرد». کالیزلر همچنین میافزاید: «عشق ورزیدن اگر با فهمیدن همراه نباشد کار احمقانهای است.»
مصطفی کمال آتاتورک، بنیانگذار نظام حکومتی سکولار (غیرمذهبی) ترکیه در سال ۱۹۳۸ درگذشت.
آتاتورک در حاشیه متن آخرین سخنرانی خود با دست خطی لرزان نوشته بود: «مرا به یاد آورید »