عاقلترین دیوانه

هارون الرّشید از بهلول پرسید که آخرت مرا چطور می‎بینی؟ بهلول گفت: از این آیه می‎توانی جای خود را در آخرت بدانی:

«إِنَّ الْأَبْرارَ لَفِی نَعِیمٍ وَ إِنَّ الْفُجَّارَ لَفِی جَحِیمٍ»[1]

یعنی نیکوکاران در بهشت‎اند و بدکاران در جهنم.

هارون گفت: پس قرابت من با رسول خدا کجا رفت بهلول گفت:

«فَإِذا نُفِخَ فِی الصُّورِ فَلا أَنْسابَ بَیْنَهُمْ»[2

 یعنی در قیامت وقتی که اسرافیل به صور خود دمید پس آن وقت نسبی در بین نخواهد بود.

یعنی قرابت تو به پیغمبر (ص) بدون عمل به تو نفعی نخواهد بخشید.

هارون گفت: پس شفاعت پیغمبر (ص)‌ چه شد؟ بهلول گفت:

«مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ»[3]

 کیست آن کسی که شفاعت بکند مگر به اذن خودش.

هارون گریست و اشک چشمش محاسن او را تر کرد و گفت آیا عمل من مرا نجات نمی‎دهد؟ بهلول گفت:

«فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ»[4]

پس هر که عمل می‎کند به قدر ذرّه‎ای از نیکی می‎بیند آن را و جزای عمل به همان مقدار به او می‎رسد و هر که عمل بکند به قدر ذرّه‎ای شرّ و بدی، می‎بیند آن را.

هارون گفت: مقرّر کردم که مؤنه ترا هر روز مهیّا دارند.

بهلول گفت: آنکه مرا خلق کرده،‌مرا فراموش نخواهد کرد، و از نزد او بیرون شد.[5]

---

[1] . سورة انفطار، آیات 14 و 15.

[2] . سورة مؤمنون، آیة 140.

[3] . سورة بقره، آیة‌ 275.

[4] . سورة زلزال، آیة 8 و 9.

[5] . بهلول عاقل، میرزا علی آقا صدر.