رعایت ادب عاشقی

رعایت ادب عاشقی(در تفسیر سوره حمد)

خداوند متعال در جمیع اوقات و همه حالات حاضر و ناظر است و غایب نیست بلکه نسبت به انسان نزدیکتر از رگ گردن است چنانکه مى فرماید: و نحن اقرب الیه من حبل الورید؛ «و ما از رگ گردن به شما نزدیک تریم.» (1)

            دست او طوق گردن جانت       سر بر آورده از گریبانت

             به تو نزدیکتر ز حبل ورید           تو در افتاده در ضلال بعید

ما نماز می گزاریم تا با او گفتگو کنیم. امّا در آغاز با شخص سوّمی باب صحبت باز می شود.

با قرائت سوره حمد،سپاس خدایی را می گوییم که گویا مخاطب مستقیم ما نیست: الحمد لله رب العالمین؛ حمد مخصوص خدایی است که پروردگار جهانیان است. بعد صفاتی از  او را متذکر می شویم: الرحمان الرحیم، مالک یوم الدین؛ خدای بخشنده و مهربان که صاحب اختیار روز جزاست. (2) یعنی گفتگوی با خدا به طریق غیبت در نماز جارى شده است. چرا؟!!!

سرّ امر در آن است که می گویند: طرق العشق کلها آداب؛ یعنی در مسیر عشق باید آداب خاص آن را رعایت کرد. رعایت قانون ادب، شعار عاشقان است. باید آهسته آهسته در این مسیر به پیش رفت تا پای نلغزد.

ما نماز می گزاریم تا با او گفتگو کنیم. امّا در آغاز با شخص سوّمی باب صحبت باز می شود. با قرائت سوره حمد، سپاس خدایی را می گوییم که گویا مخاطب مستقیم ما نیست. یعنی گفتگوی با خدا به طریق غیبت در نماز جارى شده است. چرا؟!!!

چنانچه گفته اند: 

     نگاه دار ادب در طریق راز و نیاز                  که گفته اند طریقت تمام آداب است

پس در ابتدا با توجّه به مقام و بزرگی خداوند کلام این چنین آغاز می شود. امّا کم کم شوق مکالمه و لذت گفتگوی صمیمانه با خداوند زیاد مى شود تا آن که کلام به صورتی که حق بود در ابتداء جارى شود، جارى می گردد.(3) یعنی سیاق کلام از غیبت به حضور تغییر می یابد: ایاک نعبد و ایاک نستعین؛ خدایا فقط تو را عبادت می کنیم و فقط از تو یاری می جوییم. اهدنا الصراط المستقیم؛ ما را به راه راست هدایت فرما.(4) صمیمیت و نزدیکی به محبوب لحظه به لحظه بیشتر می شود. خداوند در حدیثی قدسى می فرماید: أنا جلیس من ذکرنى. یعنى : ((من همنشین آنم که مرا یاد مى کند)).

تا آن که در پایان نماز عاشق و شیفته محرم اسرار شود و با سلامی اذن ورود به محضر محبوب را پیدا کند: السّلام علیکم 

و رحمة الله و برکاته؛ سلام و رحمت خداوند بر شما.

                                                                                                                                            نمازتان پر سلام!

پی نوشت ها

1- سوره ی مبارکه ی ق آیه ی 16.

2- سوره ی مبارکه ی حمد آیات 3-1.

3- شیخ بهایی، تفسیر سوره حمد.

4- سوره ی مبارکه ی حمد آیات 5-4.

                                                                                                                                           ن- رادفر

                                                                                                                              کارشناس فلسفه اسلامی 

برگرفته از سایت تبیان