علت و انگیزه های فرار دختران

چکیده :

   دراین پژوهش کاربردی محقق سعی داشته تا از طریق مصاحبه و پرسشنامه ، علت و انگیزه های فرار دختران نوجوان از خانه را تبیین نمائید.

در این راستا پاسخ 30 نفر دختر نوجوان فراری دستگیر شده با پاسخ 60 نفر از نوجوانان راهنمایی و دبیرستای به عنوان گروه گواه (کنترل ) مقایسه شده است .

یافته های تحقیق نشان می دهد که نابسامانی خانواده ، سردی روابط عاطفی ، متارکه و  طلاق ، وجود ناپدری یا نامادری ، فقر فرهنگی و بیسوادی و اعتیاد از مهمترین عوامل بر انگیزنده تمایل فرار در نوجوانان بوده است .

تقریبا 100درصد فراریان وضعیت خانواده خود را آشفته و نابسامان توصیف کرده اند در صورتیکه 90 درصد گروه کنترل وضعیت خانواده خود را رضایت بخش یا کاملاً رضایتبخش توصیف نموده اند و تنها 10 درصد اظهار داشته اند که گهگاه شاهد مشاجره والدین خود بوده اند.

43 درصد پدران نوجوانان فراری بیسواد بوده اند در حالیکه در گروه کنترل تنها 11درصد بیسواد بوده اند و آزمون های آماری معنی دار بودن تفاوت بین فراوانی ها را تائید نموده است .

از نظر میزان تحصیلات ، یافته های محقق نشان می دهد 70 درصد نوجوانان در گروه آزمایش قبل از اتمام دوره ابتدایی ترک تحصیل نموده اند وتنها 6/6 درصد آنان به دوره دبیرستان راه یافته اند. از نظر تعداد اعضای خانواده میانگین جمعیت درگروه اول 25/7 نفر و در گروه کنترل 95/6  می باشد.

از نظر وضعیت تحصیلی دو گروه می توان نارضایتی از وضعیت تحصیلی خود را به وضوح در گروه اول مشاهده کرد در صورتیکه در گروه دوم (گواه) اکثراً از وضعیت تحصیل خود راضی بوده اند . افراد فراری پس از ترک خانه با 3/63 درصد فحشا بیشترین جرم و3/2 درصد ایراد ضرب و جرح کمترین جرم را داشته اند . 75 درصد نوجوانان فراری بیش از یکبار سابقه فرار از خانه را داشته اند. 62 درصد مادران در گروه اول بی سواد بوده اند در صورتیکه در گروه دوم 32درصد مادران بی سواد بوده اند. از نظر سنی توزیع سن پدران در گروه اول بیشتر و در وسط منحنی قرار دارد. از نظر شغلی 35 درصد پدران در گروه کنترل دارای مشاغل اداری بوده اند در صورتیکه در گروه آزمایش تنها 5/12 درصد کارمند بوده و مابقی مشاغلی چون کارگری و کشاورزی و سایر مشاغل آزاد را برشمرده اند.

خلاصه نتایج وپیشنهادات تحقیق :

در این پژوهش محقق سعی دارد تا با مقایسه پاسخ های دو گروه در مقطع سنی 12-18 سال علل و عوامل فرار دختران نوجوان از خانه را تعیین نمائید . ابزار پژوهش در این تحقیق مصاحبه ، مشاهده و پرسشنامه است.

یافته های پژوهش عبارتند از :

1-  بین تعداد اعضای خانواده وفرار نوجوانان از خانه رابطه وجود دارد.

2-  بین وضعیت تحصیلی ( موفقیت یا شکست ) نوجوانان و فرار از خانه ، ارتباط وجود دارد.

3- میزان تحصیلات پدر با فرار نوجوان از خانه ارتباط دارد .

4- بین میزان تحصیلات مادر و فرار نوجوان رابطه وجود دارد.

5- بین سن پدر و فرار فرزند رابطه وجود دارد . یافته های تحقیق نشان می دهند اکثر پدران نوجوانان فراری در دو قطب کم سن و مسن قرار داشته اند در صورتیکه پدران گروه گواه میان سال بوده اند.

6- بین سن مادر و فرار نوجوانان از خانه رابطه وجود دارد .

7-وضعیت زندگی و نحوه سازگاری در خانه با فرار نوجوان از خانه ارتباط دارد . یافته های پژوهش نشان می دهد تقریبا صددرصد نوجوانان فراری از خانه وجود ناسازگاری والدین و دیگر اعضای خانواده را تائید کرده اند در صورتی که در گروه گواه تنها 3/8 درصد از وجود ناسازگاری در خانه شکایت کرده اند.

8- شغل پدر با فرار نوجوان از خانه رابطه دارد. یافته های تحقیق نشان می دهد که اکثریت نوجوانان فراری از خانه پدرانی فاقد شغل مشخص یا کارگر داشته اند در صورتیکه در گروه گواه اکثریت با پدران کارمند بوده است .

9- میان درآمد والدین وفرار نوجوانان از خانه رابطه وجود دارد.

10-بین اعتیاد والدین و فرار دختران از خانه رابطه وجود دارد . تحقیقات نشان می دهد   52 درصد پدران در گروه اول به یکی از مواد مخدر نظیر تریاک و هروئین معتاد بوده اند در صورتیکه در گروه دوم هیچگونه اعتیادی مشاهده نشده است .

11- بین روش برخورد والدین با فرار از خانه ارتباط وجود دارد . یافته های تحقیقق نشان می دهد 100درصد نوجوانان در گروه اول از انواع تنبیه بدنی رنج می برده اند در صورتیکه در گروه گواه 47 درصد اظهار داشته اند هرگز تنبیه نشده اند و تنها درصد کمی ، آ ن هم بندرت مورد تنبیه قرار گر فته اند و این خود حکایت از آن دارد که اعمال خشونت و تنبیه بدنی فرد را در یک شرایط بحرانی قرار داده که در نتیجه آن اقدام به فرار از خانه نموده است .

12- ترجیحات در چگونگی گذراندن اوقات فراغت با فرار نوجوان از خانه ارتباط دارد. در یک بررسی اجمالی در خصوص ترجیحات چگونگی گذراندن اوقات فراغت دو گروه نشان می دهد در گروه اول هیچ یک تمایلی به ماندن در خانه و گذراندن اوقات فراغت خود با اعضای خانواده از خود نشان نداده اند در صورتی که در گروه دوم  45درصد پاسخ دهندگان ماندن در خانه را ترجیح داده اند.

13- بین فرار از مدرسه و فرار از خانه رابطه وجود دارد . اطلاعات به دست آمده نشان می دهد که اکثر نوجوانان در گروه اول قبل از اقدام به فرار از خانه بارها مدرسه را بدون اجازه والدین و مسئولین ترک کرده اند در صورتیکه در گروه دوم 6/76 در صد اظهار داشته اند هرگز مدرسه را بدون مجوز برای چند ساعت ترک نکرده اند.

14- میان ترک بدون مجوز از خانه و فرار از خانه رابطه وجود دارد . بررسی ها نشان می دهد صددرصد افراد فراری قبل از اقدام به فرار از خانه ساعتها وقت خود را بدون اجازه در بیرون خانه (پارک ، سینما و ...) گذرانیده اند . متاسفانه پس از بازگشت به خانه نیز کسی ا زآنها  نپرسیده است کجا بوده و اوقات خود را با چه کسانی گذرانیده اید ، در صورتیکه در گروه گواه 3/63 درصد اظهار داشته اند هرگز خانه را حتی برای یک ساعت بدون اجازه والدین ترک نکرده اند و تنها یک نفر 6/1درصد اظهار داشته بیش از سه روز بدون مجوز خانه را ترک گفته است که پس از بازگشت شدیداً مورد بازخواست قرار گرفته است . این خود دال بر این است که والدین در گروه اول نظارت چندانی بر رفتار فرزندان خود نداشته اند.

15- وجود نامادری یا ناپدری در خانه با فرار نوجوان از خانه ارتباط دارد . یافته ها نشان می دهد 3/18 درصد افراد در گروه اول نامادری و  30  درصد نیز گرفتار ناپدری بوده اند که جمعا 3/48 درصد را تشکیل می دهند ، در صورتیکه در گروه گواه حتی یک مورد نیز گزارش نشده است .

  پیشنهادات

الف ) توصیه و پیشنهادات برای مسئولین :

   برای آنکه انحرافی پدیده نیاید لازم است تا خانواده بعنوان یک کانون مقدس بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد همچنین باید :

1- امنیت خانواده از هر حیث تضمین گردد.

2- نابسامانی ها و اختلافات و بگو مگوها تعطیل گردد یا حداقل از انظار کودکان پنهان بماند.

3- به امر تعلیم و تربیت فرزندان بذل توجه گردیده و تصور نکنند با سپردن فرزند به مدرسه این تکلیف دیگر از آنان ساقط می گردد.

4- به حقوق زوجین از نظر اسلام توجه گردد.

5- والدین با آموزشهای مستمر با اصول و مبانی تربیتی آشنا گردند (ارتقائ سطح فرهنگ خانواده )

6- والدین تشویق گردند تا ساعات بیشتری را در خانواده و با اعضاء آن بگذرانند.

7- زمینه ها و عوامل ایجاد تزلزل در خانواده از بین برود.

8- پرورش مذهبی و رعایت اخلاق اسلامی سر لوحه کارها و فعالیت های اجتماعی قرار گیرد.

9-روح عدالت طلبی و رعایت مساوات بین فرزندان گسترش یابد.

10- همواره شخصیت فرزندان به ویژه در حضور دیگران مورد تکریم  قرار گرفته و از سرزنش و تحقیر آنان جداً  پرهیز گردد.

11- تشکیل دوره های فشرده و کوتاه مدت قبل از ازدواج برای زوجهای جوان و استفاده از اساتید مجرب و صاحب نظر برای ارائه آموزش های لازم . زیرا بسیاری از زوج های جوان به مسئولیت های سنگین خویش در قبال فرزندان خود آگاهی ندارند.

12- فراهم نمودن تسهیلات لازم برای ادامه تحصیل فرزندان خانواده های بی سرپرست و آسیب پذیر ، زیرا بسیاری از نوجوانان فراری بدلیل فشارهای اقتصادی ترک تحصیل نموده و ابتدا درجستجوی کار به شهرهای بزرگ روی آورده اند و بعداً  بر اثر همنشینی با افراد منحرف به سوی انحراف سوق پیدا کرده اند.

13- تاسیس یک مؤسسه شبانه روزی برای نگهداری کودکان بی سرپرست و یا کودکانی که گرفتار سوء سرپرستی می باشند که متاسفانه مورد دوم بسیار بیشتر است ودرعین حال کمتر مورد توجه قرار گرفته است .

 ب)چند توصیه به والدین :

     والدین باید توجه داشته باشند که از نظر اسلامی وظیفه دارند تا نسبت به تعلیم وتربیت صحیح فرزندان ، خود را از هیچ کوششی فروگذار ننمایند .

روایات و احادیث بسیاری به این مهم تأکید دارند به علاوه ضرورت دارد تا به موارد زیر  توجه نمایند :

1- فرزندان خود را از محبت سیراب نموده تا کمبود محبت سبب نشود آنها در جستجوی این نیاز مهم به بیگانه و ا فراد فاسد و منحرف روی آورند . زیرا بسیاری از انحرافات نه به دلیل کسب پول و یا ارضاء شهوات انجام می گیرد بلکه فقط به دلیل کمبودهای شدید عاطفی و نیاز به محبت به وجود آمده است .

2- گرچه ممکن است در هر خانه ای گهگاهی مشاجره و درگیری رخ دهد ، اما هرگز نباید این اختلافات و درگیریها به میان فرزندان کشانیده شود و از ذکر این گونه مباحث در حضور آنان جداً خودداری گردد . زیرا احساس امنیت آنها را در خانه متزلزل خواهد نمود .

3- والدین خانه را به محیطی امن ، صمیمی و دوست داشتنی برای فرزندان تبدیل نموده تا آنها در خانه احساس امنیت نمایند . مسلماً جذب چنین خانواده هائی مانع گریز کودکان و نوجوانان از خانه خواهد بود .

4- به فرزندان خود احترام بگذارند و صادقانه بکوشید تا آنها را جهت برخورد با مشکلات خویش و حل آن یاری دهید و از پند و اندرز مستقیم به آنها بالاخص در حضور دیگران پرهیز نمائید.

5- در هر فرصتی سعی شود تا با فرزندان گفتگو نموده و به سخنان آنها نیز گوش فرا دهید و با جلب اعتماد آنان زمینه ای را فراهم آورید تا به راحتی بتوانند مسائل و مشکلات خود را با شما  در میان گذارند در پژوهشی که نگارنده در میان دانش آموزان راهنمائی و دبیرستانی به انجام رسانیده است مشخص گردید چنین رابطه ی حسنه ای کمتر بین والدین و نوجوانان وجود دارد . در پاسخ به این سؤال که هنگام برخورد با مشکل مایلند آن را با چه کسی در میان گذراند ؟

  معلم ، مدیر ، مربی ، والدین و دوستان ، 27 درصد آنها والدین را انتخاب کرده بودند که متأسفانه حکایت از سستی روابط عاطفی والدین ، با فرزندان دارد .

6- هرگز فرزندان خود را به خاطر ضعف و ناتوانی هایش شماتت و سرزنش نکنید و از مقایسه آنان با دیگر هم سن و سال هایش پرهیز نمائید و امتیازات دیگر را به رخ وی نکشید .

7- بیش از حد توان آنها تکلیف به آنها واگذار نکنید زیرا عدم توفیق در انجام تکالیف محوله وی را دچار احساس بی کفایتی و عدم اعتماد به نفس می نماید در صورتیکه توفیق در انجام وظائف محوله به وی اعتماد به نفس و احساس خود باوری می بخشد . پیامبر اکرم (ص) بسیار تأکید فرموده اند که به فرزندان خود احترام کنید و به آنان به اندازه توازن تکلیف واگذارید .

8- به فرزندان خود بیاموزید که از برخورد با مشکلات نهراسیده و در رفع آن به طور منطقی و شجاعانه اقدام نمائید و هرگونه پیشرفت آنها را در این مسیر مورد تشویق قرار دهید .

9- روح معنویت را در خانه زنده نگهدارید و سعی نمائید تا در اعماق دل فرزندان آن را رسوخ دهید زیرا بهترین نیروی بازدارنده از هرگونه لغزش و انحراف فرد و جامعه همان تقویت روح معنویت و ایمان به خالق جهان هستی است .

10- باید توجه داشت  که زمان برای فرزندان با زمانی که خود در آن رشد یافته اند متفاوت بوده و هرگز نباید توقع داشت نسل جدید نیز همان شیوه پیشینیان را در زندگی ، آداب و رسوم ، لباس پوشیدن ، پیشه خود سازنده . حضرت علی ( ع ) فرمودند :                     

  « خوشا به سعادت کسی که فرزندان خود را برابر نیازهای زمانه تربیت کند » .

                                                                                   مریم مقدّسی

                                                                                    مددکار اجتماعی 

 وقتی خانه من امن نیست!

رسانه ها و انحرافات اجتماعی

دو معضل از جنس مونث

از این جا مانده و از آن جا رانده

چرا دختران  فرار می کنند

فرار از خانه

جستجوی آرزو ها در خیابان

از این جا مانده از آن جا رانده!  

برگرفته از سایت تبیان