کشف تمدن ۷ هزار ساله شهرنشینی در آذربایجان شرقی

فاضلی با بیان اینکه قدمت شهرنشینی در تمدن «کرا- ارس» به ۵ هزار و ۳۰۰ تا ۵ هزار و ۴۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسد، اظهار داشت: براساس یافته های موجود، جوامع تمدن کرا-ارس نخستین جوامع...

در جریان کاوش های باستان شناسی در منطقه ارس صورت گرفت     با تلاش باستان شناسان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی، تمدن ۷ هزار ساله «کرا - ارس» در شمال آذربایجان شرقی از اعماق زمین ر برآورد.

کاوش های باستان شناسی منطقه خداآفرین شهرستان کلیبر به منظور دستیابی به آثار و بقایای تمدن کهن سرزمین کرا - ارس از سال ۸۵ آغاز شده و از سال جاری با کشف بخشی از آثار این تمدن، اطلاعات ارزشمندی از این کاوش ها به دست آمد. 

محمد فاضلی، رئیس پژوهشکده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور در مورد این پروژه باستان شناسی می گوید: کاوش های پروژه خداآفرین، دستاوردهای مهمی ازآثار متعلق به هزاره پنجم قبل از میلاد تا دوران پارت و اسلام دربرداشته و حاکی از وجود تمدن پیشرفته شهرنشینی در این منطقه است.
وی می افزاید: مطالعه آثار به دست آمده از این پروژه نشان می دهد که نوع شهرنشینی جوامع تمدن کرا- ارس جدا از نوع شهرنشینی تمدن «بین النهرین» با خصلت های ایرانی بوده و همین موضوع چشم انداز نوینی از علم باستان شناسی برای کشور محسوب می شود.
فاضلی با بیان اینکه قدمت شهرنشینی در تمدن «کرا- ارس» به ۵ هزار و ۳۰۰ تا ۵ هزار و ۴۰۰ سال قبل از میلاد می رسد، اظهار داشت: براساس یافته های موجود، جوامع تمدن کرا-ارس نخستین جوامع خانسالار تاریخی هستند که اقتدار سیاسی و اقتصادی داشته اند.
وی گفت: آثار به دست آمده از پروژه باستان شناسی خداآفرین از جمله دژها، قلعه ها و قبور پادشاهان درک نوینی از دوران پارت را ارائه خواهد کرد.
این مقام مسئول در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور در پاسخ به اینکه کاوش های این منطقه تا چه مدت ادامه می یابد، تأکید می کند: با توجه به اهمیت تحقیقات تمدن کرا - ارس، پروژه بلند مدت ۵ تا ۱۰ ساله ای از سوی این سازمان برای کاوش در منطقه خداآفرین تدوین شده است.
وی با بیان اینکه این تمدن کهن نیازمند شناخت پیشینه فرهنگی و تاریخی است می افزاید: این برنامه بلندمدت برای یافتن نتایج علمی متعلق به دوره پایان سنگی تا دوره معاصر کاوش خواهد شد.
رئیس پژوهشکده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یادآور می شود: انتشار یافته های علمی مربوط به نتایج مطالعات باستان شناختی پروژه کاوش منطقه خداآفرین، درک نوینی از تمدن کرا- ارس برای باستان شناسان و محققان جهان به ارمغان خواهد آورد.
تراب محمدی، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز از بین المللی شدن پروژه کاوش باستان شناسی منطقه خداآفرین خبر داده و می افزاید: طبق برنامه ریزی های صورت گرفته سال آینده تیم های مختلف از دانشگاه های معتبر جهان به باستان شناسان ایرانی حاضر در پروژه کاوش خداآفرین ملحق شده و برای رسیدن به نتایج بهتر تلاش خواهند کرد.
وی با اشاره به اهمیت بین المللی شدن این کاوش ها خاطرنشان می کند: با الحاق تیم های باستان شناسی یاد شده، منطقه خداآفرین از کاوش های نجات بخشی و پیشگیری فراتر می رود.
محمدی همچنین با اشاره به راه اندازی موزه آثار کاوش های باستان شناختی منطقه خداآفرین ادامه می دهد: با راه اندازی این موزه، در یکی از سه شهر خداآفرین، جانانلو و یا کلیبر، مردم منطقه از کم و کیف کاوش ها و آثار به دست آمده مطلع شده و شایعات مربوط به این پروژه مرتفع می شود.
محمدی با بیان اینکه علاوه بر ایجاد یک موزه تخصصی، آثار به دست آمده از فصل های مختلف کاوش منطقه خداآفرین در دیگر موزه های آذربایجان شرقی و کشور نیز به نمایش درخواهد آمد می گوید: ایجاد موزه تخصصی آثار باستانی در کنار احداث یک سد عظیم و نیز گسترش منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس تا خداآفرین را باید نویدبخش توسعه توریسم و جهش فرهنگی و اقتصادی منطقه دانست.
محمدی یادآور می شود: توسعه صنعت توریسم رونق بخش های اقتصادی منطقه را به همراه خواهد داشت و لذا اتخاذ تدابیرلازم برای افزایش شمار گردشگران و توسعه صنعت توریسم در این مقطع زمانی ضرورت دارد.
وی در ادامه با اظهار تأسف از انتشار شایعاتی در خصوص کشف آثار ارزشمندی چون اجساد مومیایی در این منطقه خاطرنشان می کند: اینگونه اخبار نادرست در جهت جوسازی علیه نظام و زیر سؤال بردن تلاش های مسئولان برای پروژه های توسعه ای در این منطقه صورت می گیرد.
محمدفاضلی رئیس پژوهشکده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز با انتقاد شدید از انتشار شایعاتی مبنی بر کشف اجساد مومیایی در نقاط مختلف کشور از جمله منطقه خداآفرین می گوید: انتشار اینگونه شایعات غیرواقعی و مغایر با روح فرهنگ و تمدن مردم ایران بوده و صحت ندارد.
وی با تأکید بر اینکه هرگونه انتشار کشف اجساد مومیایی شده در محوطه های باستانی از جمله منطقه خداآفرین آذربایجان شرقی کذب است خاطرنشان کرد: مردم ایران زمین در تمام ادوار تاریخ موحد و یکتاپرست بوده و به دلیل اعتقاد مردم به دنیای بعد از مرگ، جسدی مومیایی نمی شد.
رئیس پژوهشکده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بیان اینکه تاکنون هیچ جسد مومیایی در هیچ کجای ایران مشاهده نشده است، یادآور شد: تنها اجساد سالم به دست آمده از تمدن های کهن ایران زمین مربوط به مردان نمکی زنجان است که به خاطر مجاورت معدن نمک، به صورت طبیعی مومیایی شده اند.
گفتنی است کاوش های باستان شناسی خداآفرین در محوطه های باستانی کهنه تپه،کهنه پایگاه، همیدان و کولاز دره سی خداآفرین از سال ۸۵ آغاز شده و هم اکنون در فصل دوم کاوش های خود قرار دارد.