دقیق ترین تقویم جهان

گاه‌شماری هجری خورشیدی یا تقویم هجری شمسی برپایه تقویم جلالی است. سر چشمه گاه‌شماری هجری خورشیدی مانند گاه‌شماری هجری قمری، هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه در تاریخ 24 تیر سال 1 هجری خورشیدی (برابر با 1 ربیع‌الاول سال 1 هجری قمری16 ژوییه 622 میلادی) است. البته سال خورشیدی، با 3ماه و 24روز دیرکرد از 1 فروردین آغاز می‌شود.

این تقویم از 365 روز در قالب 12 ماه تشکیل شده است و دقیق‌ترین تقویم جهان می‌‌باشد. طراحان این تقویم که به تقویم جلالی هم شهرت دارد، گروهی از ریاضیدان و اخترشناس بودند که نامدارترینشان حکیم عمر خیام نیشابوری ریاضیدان و شاعر ایرانی بود. اینان به سفارش ملکشاه سلجوقی و با اصلاح تقویم یزدگردی به این گاه‌شمار نوین دست یافتند.

حکیم غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خیام نیشابوری:: Omar Khayyam

اکنون این تقویم در کشورهای ایران و افغانستان تقویم رسمی است. در ایران با تصویب مجلس شورای ملی در 11 فروردین 1304، گاه‌شماری هجری خورشیدی، تقویم رسمی کشور اعلام شد.

گاهشماری یزدگردی تقویم باستانی ایران است که مبدا آن با تاج گذاری پادشاه وقت تغییر می‌کرد. از آن‌جا که آخرین پادشاه ساسانی یزدگرد سوم بود نام وی بر آن مانده است. این تقویم که شروع آن با 632 (میلادی) برابری می‌کند، به علت ضعف‌های کاربردی تقویم قمری اسلامی، همراه با گاهشماری ژولین ، تقویم رایج کشاورزی و دریانوردی در سرزمین‌های اسلامی بودند.

هر سال دارای 4 فصل با نام‌های بهار، تابستان، پاییز، و زمستان است و هر فصل 3 ماه دارد و هر ماه تقریبا 4 هفته و هرهفته 7 روز با نام‌های شنبه، یکشنبه، دوشنبه، سه‌شنبه، چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه (آدینه) دارد. هر سال با 1 فروردین و فصل بهار آغاز می‌شود. بلندترین روز سال در 1 تیر و بلندترین شب سال در شب یلدا (از غروب 30 آذر تا طلوع آفتاب در 1 دی) رخ می‌دهد. طول ماه‌های این تقویم در طول تاریخ و در کشورهای مختلف متفاوت بوده است، ولی از حدود سال 1348 در ایران و افغانستان طول ماه‌ها یکسان است. طول و نام فعلی این ماه‌ها در جدول زیر آمده است.

ترتیب	تعداد روزها	نام‌های فارسی		نام‌های پشتو
		در ایران	در افغانستان	در افغانستان
1	31	فروردین	حمل	وری
2	31	اردیبهشت	ثور	غویی
3	31	خرداد	جوزا	غبرګولی
4	31	تیر	سرطان	چنګاښ
5	31	مرداد	اسد	زمری
6	31	شهریور	سنبله	وږی
7	30	مهر	میزان	تله
8	30	آبان	عقرب	لړم
9	30	آذر	قوس	لیندۍ
10	30	دی	جدی	مرغومی
11	30	بهمن	دلو	سلواغه
12	29 یا 30	اسفند	حوت	کب

منبع