چاه زمزم

 چاه زمزم 

چاه زمزم چاه مقدس آبی است در مسجدالحرام واقع در شهر مکه. چاه زمزم یکی از آثار مسجد الحرام است که با نام‌های چاه اسماعیل، حفیرة عبدالمطلب، شفاء سُقم، عافیه، مَیمونه، طُعم، بَرکة، بَرّة، شناخته می‌شود. در «کتاب مقدس» نام این مکان (که طبق متن کتاب مقدس یک چاه است) «بِئِر شَبَع» می‌باشد. این چاه در نزدیکی مقام ابراهیم و در هجده متری کعبه، در زیرزمین واقع است و آب آن توسط پمپ از طریق لوله کشی به زائرین می‌رسد. این چاه در قسمت شرقی مسجدالحرام قرار دارد و همانند دیگر مشاهد حج، از آثار ابراهیم، اسماعیل و هاجر است. به عقیده مسلمانان این چاه به صورت معجزه‌آمیزی هزاران سال پیش توسط جبرئیل در زمان ابراهیم برای نوزاد تشنه او اسماعیل به وجود آمده‌است. سالیانه میلیون‌ها نفر در زمان حج واجب یا عمره به دیدن چاه زمزم می‌روند تا از آب آن بنوشند. بر اساس قانون عربستان سعودی، آب چاه زمزم به هیچ صورت در خارج از عربستان اجازه فروش ندارد، ولی به دلیل درخواست‌های زیاد فروش آب‍‎های قلابی زمزم رونق خاصی دارد.

واژهٔ «زم» در زبان‌های اوستایی و پهلوی به معنی زمستان و سردی است. واژهٔ زمین (گاه به صورت مخفف «زمی») از همین زم ساخته شده‌است با پسوند «ین»، چراکه جوهر زمین سرد انگاشته می‌شده، و زمیک پهلوی (به معنی زمین) نیز از همان ریشه است، که در اوستایی به صورت «زم» آمده‌است

بر اساس متن قرآن، پس از آنکه ابراهیم، همسر و فرزندش را ترک کرد، تشنگی بر آنها چیره شد، هاجر به دنبال آب میان کوه صفا و کوه مروه دوید. سرانجام جبرئیل بال و یا پاشنه پای خود را بر زمین کوفت و زمزم جوشید، برای حفظ جان اسماعیل و هاجر پدید آورد.

مدتی بعد از پدیدار شدن چاه، آثار چاه از میان رفت تا آن که عبدالمطلب بار دیگر آن را حفر نمود و از آن زمان تا کنون حاجیان از این آب بهره‌مند می‌شوند. در توسعه اخیر سالن‌های جداگانه‌ای برای زنان و مردان، در طبقه زیرزمین مطاف، در کنار چاه ساخته شده و زائران از شیرهای آبی که در آنجا نصب شده و نیز از ظرف‌های ویژه‌ای که در نقاط مختلف مسجد الحرام از آب زمزم پر می‌شود استفاده می‌کنند. این چاه در آغاز، منبع تأمین آب مکه بود و پس از آن چاه‌های دیگری در مکه و اطراف آن ایجاد شد. عرب‌ها برای این چاه تقدس بسیار قائل بودند.

در اصل در زمان اولیه چاه زمزم دو مخزن داشت، یکی برای نوشیدن و دیگری برای شستشو. در آن زمان چاه زمزم فقط یک چاه ساده با دوری پوشیده از سنگ بود. بعد در زمان خلیفه عباسی ابوجعفر منصور (۱۴۹ هجری قمری) یک قبه کاشیکاری شده با مرمر بر روی چاه درست کردند. در سال ۱۵۳ هجری قمری، خلیفه المهدی چاه را بازسازی کرد و قبه را با استفاده از چوب درخت ساج ساخت و آن را با موزاییک پوشاند. یک گنبد چاه بر روی چاه قرار دارد و گنبدی بزرگتر اتاق زایران را می‌پوشاند. در سال ۲۱۳ هجری بازسازی بیشتری بر روی چاه صورت گرفت و در زمان خلافت معتصم گنبد آن با سنگ مرمر مزین گردید.

فهد بن عبدالعزیز در دوران پادشاهی اش دستور داد که آب زمزم از مکه به مسجد النبی در مدینه ببرند ودر اختیار حجاج بگذارند تا اینکه در مسجد النبی هم مانند مسجد الحرام حجاج آب زمزم بنوشند، این عملیه تا این روز هم ادامه دارد وآب زمزم از مکه به‌وسیله تانکر به مسجد النبی رسانده می‌شود.

وجود این چاه و اهمیت آن برای مردم مکه سبب شده بود تا در قریش منصب «سقایت» به وجود آید. این منصب در اوان ظهور اسلام، در دست عباس عموی محمد بود.

در روایات اهل بیت، نوشیدن از آب زمزم سفارش شده و همه مسلمانان به متبرک بودن آن باور دارند. گفت: «مَاءُ زَمزَمَ خَیرُ مَاءٍ عَلَی وَجهِ الأَرضِ» «آب زمزم، بهترین آب روی زمین است. »

درباره اهمیت آب زمزم و فضیلت نوشیدن آن روایات زیادی نقل شده‌است. پیامبر اسلام گفته: زمزم بهترین چاه‌های دنیاست. خود او اغلب از این آب استفاده کرده و از آن می‌نوشید و در هر جا بود دستور می‌داد که اصحاب این آب را برای آشامیدن و وضو ساختن او فراهم آورند

 خواص علمی منحصر به فرد آب زمزم

 تحقیقات یک دانشمند ژاپنی نشان می دهد آب زمزم در مکه مکرمه ویژگی منحصر به فردی دارد که درهیچ یک از آب های جهان یافت نمی شود. به گزارش شبکه تلویزیونی العالم ؛ دکتر ماسارو یموتو افزود نتایج تحقیقات با استفاده از فن آوری نانو نشان می دهد با افزودن یک قطره آب زمزم به هزار قطره آب معمولی ، خواص آب زمزم در آب معمولی ایجاد می شود.

این دانشمند ژاپنی تاکید کرد با استفاده از فن آوری نانو نتوانسته است هیچ یک از خواص آب زمزم را تغییر دهد. به گفته این محقق ژاپنی ، علت تغییر نیافتن خواص آب زمزم با استفاده از فن آوری نانو مشخص نشده است. وی که پایه گذار نظریه تبلور ذرات آب است، همچنین می گوید جمله "بسم الله الرحمن الرحیم" که در قرآن کریم وجود دارد و مسلمانان آن را در ابتدای کارهای خود یا در هنگام غذاخوردن و یا موقع خواب بر زبان می آورند، تأثیر عجیبی بر بلورهای آب دارد. وی می افزاید زمانی که بسم الله الرحمن الرحیم گفته می شود، تغییرات عجیبی در بلورهای آب رخ داده و آنها بسیار زیباتر می شوند، لذا می توان با گذاشتن کاستی از تلاوت قرآن کریم در کنار آب، آن را زیباتر و با صفاتر نمود. چاه زمزم در نزدیکی مقام ابراهیم و در هجده متری کعبه، در زیرزمین واقع است و آب آن توسط پمپ از طریق لوله کشی به زائرین می‌رسد.

چاه زمزم از دیگر آثار مسجد الحرام است که با نامهای چاه اسماعیل، حفیرة عبدالمطلب، شفاء سُقم، عافیه، مَیمونه، طُعم، بَرکة، بَرّة ، شناخته می‌شود. این چاه در قسمت شرقی مسجدالحرام قرار دارد و همانند دیگر مشاهد حج، از آثار ابراهیم، اسماعیل و هاجر است. بر اساس متن قرآن، پس از آنکه ابراهیم ، همسر و فرزندش را ترک کرد، تشنگی بر آنها چیره شد، هاجر به دنبال آب میان صفا و مروه دوید سرانجام جبرئیل بال و یا پاشنه پای خود را بر زمین کوفت و زمزم جوشید، برای حفظ جان اسماعیل و هاجر پدید آورد. پس از مدتی آثار چاه از میان رفت تا آن که عبدالمطلب بار دیگر آن را حفر نمود و از آن زمان تا کنون حاجیان از این آب بهره‏مند می‏شوند.

در توسعه اخیر سالن‏های جداگانه‏ای برای زائران از شیرهای آبی که در آنجا نصب شده و نیز از ظرف‏های ویژه‏ای که در نقاط مختلف مسجد الحرام از آب زمزم پر می‏شود استفاده می‏کنند. این چاه در آغاز، منبع تأمین آب مکه بود و پس از آن چاه‌های دیگری در مکه و اطراف آن ایجاد شد. مردم برای این چاه تقدس بسیار قائل بودند. وجود این چاه و اهمیت آن برای مردم مکه سبب شده بود تا در قریش منصب «سقایت» به وجود آید. این منصب در اوان ظهور اسلام، در دست عباس عموی محمد بود. در روایات اهل بیت، نوشیدن از آب زمزم سفارش شده و همه مسلمانان به متبرک بودن آن باور دارند.

یکی از خادمان مکه مکرمه اسرار و اطلاعات بیشتری از چاه زمزم فاش کرد.

شبکه تلویزیونی العربیه گزارش داد: "یحیی کوشک " که از دیرباز تاکنون با چاه زمزم زندگی کرده است می گوید پس از توسعه حرم مکه مکرمه در سه مرحله چاه زمزم زیر سقف ها قرار گرفت و از دیده ها پنهان گشت اما آب زمزم در بسیاری از جاهای حرم لوله کشی شده است.

یحیی کوشک می گوید چاه زمزم اسراری الهی دارد و من نیز با این چاه پیوند خورده ام.

وی در دفتر قدیمی خود تمامی طرح ها و راه حل های برطرف کردن مشکلات چاه زمزم را نگهداری می کند.

یحیی کوشک می افزاید ما از عمق چاه اگاهی نداشتیم تا اینکه روزی تصمیم گرفتیم انرا پاکسازی کنیم و اب های زیر زمینی دیگری را که وارد ان می شوند به مکان دیگری هدایت کنیم. هنگام پاکسازی چاه اشیائی باستانی از جمله قطعه ای از سنگ مرمر یافتیم که عمر مختار انرا داخل چاه انداخته بود.

عمق چاه زمزم قبل از پاکسازی آن حدود هیجده متر بود و پس از پاکسازی عمق آن به سی و چهار متر افزایش یافت.

حدود شانزده متر از این چاه بوسیله اشیایی که حجاج در ان ریخته بودند پر شده بود.

یحیی کوشک همچنین از تصفیه اب زمزم با اشعه فوق بنفش خبر می دهد و برخی مفاهیم نادرست و تفسیرها درباره اب چاه را رد می کند.